Italiaanse wijnen

Italië staat bekend om de beste bewaarwijnen zoals de Brunello di Montalcino en de smaakvolle Barolo-wijnen. Met name in het zuiden van het land worden tegenwoordig mooie Italiaanse wijnen geproduceerd. 

 Geschiedenis van Italiaanse wijn

De eerste Grieken vestigden zich in de kuststreken van Zuid-Italië rond de 6e eeuw voor Christus. Zij zorgden voor de introductie van de wijnbouw. Omdat zij zo goed waren in het produceren van wijn werd het gebied het wijnstokland genoemd (Oinotria Trellus). Vervolgens introduceerden de Etrusken de wijnbouw in het midden en het noorden van het land. Vervolgens brachten de Romeinen de wijnstok naar het noorden van Europa. Rond de val van het Romeinse rijk in 476 na Christus raakte de Italiaanse wijnbouw in verval en nam de export van wijn af. 

Rond het einde van de Middeleeuwen en de Vroege Renaissance ging het beter met de Italiaanse economie. De bevolking groeide explosief en steden werden groter. Florence werd de meest belangrijke bankstad van Europa en Venetië en Genua werden zeer belangrijke handelssteden. De export van bulkwijnen naar het buitenland groeide sterk en de rijke handelslieden in de Italiaanse steden kochten de wijnen van hoge kwaliteit. 

Tussen de 17e en de 20e eeuw werd er weinig vernieuwd in de Italiaanse wijnteelt. Hoewel de Fransen en de Spanjaarden innovatief wijn teelden stond de Italiaanse wijnbouw stil tot na het einde van de Tweede Wereldoorlog. Inmiddels is er veel veranderd en de Italiaanse wijnbouw heeft een inhaalslag gemaakt. Hierdoor zijn de Italiaanse wijnen nu van een hoge kwaliteit. In eerste instantie werd de wijn teelt verfijnd in het noorden en het midden van het land. Sinds enkele jaren is de wijnteelt in het zuiden sterk verbeterd, dit geldt met name voor de wijnbouw in Sicilië.

 Wijnbouw in Italië

Met een opbrengst van ruim 60 miljoen hectoliter wijn is Italië de grootste producent van wijnen naast Frankrijk. Met een gevarieerd klimaat en een dito geografie kunnen zowel in de koele bergen als op de zuidelijke droge vlaktes druiven worden verbouwd. In eerste instantie zijn veel wijngaarden traditioneel ingericht. Volgens prehistorisch gebruik werden de druiven naast de olijfbomen en bijvoorbeeld graan geteeld. Met name in het noorden, in de Toscane en in Piemonte, werden in de jaren '60 veel wijngaarden opnieuw ingericht. Het zwaartepunt kwam te liggen op kwaliteit in plaats van op de kwantiteit. In de laatste jaren zijn de Italiaanse kwaliteitswijnen dan ook sterk in opkomst. 

 Druivenrassen

In Italië worden ruim honderden verschillende druivenrassen verbouwd. Dit kunnen druivenrassen zijn die slechts lokaal voorkomen, of rassen die onder 3 of meer namen bekend zijn. Voorbeelden van inheemse druivenrassen zijn de fiano (dit is een stevige druif uit Campanië), maar ook de donkergele en notige malvasia. Uiteraard zijn er ook internationale druivensoorten die hier worden geteeld. Voorbeelden hiervan zijn de chardonnay (voornamelijk in het noorden en vaak gebruikt in de bekende spumante), de muscat druif (moscato in het Italiaans) en de pinot blanc (pinot bianco) zowel als de pinot gris (pinot grigio). Het land heeft tevens veel inheemse blauwe druivensoorten. Naast de bekende internationale blauwe druiven zoals de Sauvignon, merlot en de syrah staat in het noordwesten van Italië ook de barbera-druif aangeplant. Deze druif levert een lichte wijn op met een plezierige zacht-bittere toon en een hint van kersen. De meest geteelde Italiaanse druif is de Sangiovese. Deze druif wordt veel gebruikt voor chianti, de brunello di Montalcino en ook de geliefde brunello di Montalcino en vino nobile di montepulciano.

 Classificatie

Italië kent de volgende classificatie voor wijn:

• Vino da tavola: dit zijn wijnen die niet in 1 van de andere categorieën vallen. Er is geen benaming van de oorsprong en vaak zijn de gebruikte druiven afkomstig uit verschillende delen van het land. Vaak zijn deze wijnen samengesteld uit verschillende types druiven. 
• Indicazione Geografica Tipica (IGT): dit is een wijn uit een duidelijk omschreven gebied, net zoals de Franse Vin du Pays. De wijn in deze classificatie moet voor tenminste 85% afkomstig zijn uit het exacte geografische gebied dat op het etiket vermeldt staat. Onder de IGT wijnen vallen wijnen die uiteraard wel uit zeer streng gecontroleerde gebieden komen, maar desondanks niet het DOC of DOCG keurmerk hebben gekregen. Dit heeft vaak te maken met het feit dat de wijnmaker andere vinificatietechnieken gebruikt. De IGT-wijnen zijn absoluut van een uitstekende kwaliteit
• Denominazione di Origine Controllata (DOC): dit is een kwaliteitswijn met een gecontroleerde herkomst. De wijn is gebonden aan strenge regels. Deze regels gelden voor zowel de druivenrassen als het productiegebied en de vinificatietechnieken.
• Denominazione di Origine Controllata e Garantita (DOCG): dit is een kwaliteitswijn met een gecontroleerde en gegarandeerde herkomstaanduiding. Ook deze wijn is gebonden aan strenge regels. De aanduiding garantia staat voor de superieure kwaliteit van de drank. 
• De eerste huidige DOC werd in 1966 toegekend aan de witte Vernaccia di San Gimignano wijn (Toscane). Tegenwoordig zijn er ruim 300 DOC’s, 32 DOCG’s, en maar liefst 120 IGT’s in Italië.

 Tophuizen van Italiaanse wijnen

Een van de meest invloedrijke wijnhuizen van de laatste tijd is het wijnhuis Gaja, waar het grote succes kwam toen Angelo Gaja in 1961 ging meedraaien in het familiebedrijf.Maar ook het wijnhuis Tenuta Sant'Antonio is niet meer weg te denken tussen de Italiaanse toppers.

 Italiaanse wijn streken